Września: Wrzesińskie zabytki dawniej i dziś - Fara, Kościółek na Lipówce, Muzeum im. Dzieci Wrzesińskich, Pałac na Opieszynie [GALERIA]

Prezentujemy najważniejsze zabytki we Wrześni. Te miejsca warto odwiedzić i poznać ich historię. W naszej galerii publikujemy zdjęcia pochodzące z różnych lat.

WRZESIŃSKI RATUSZ

Wybudowany w miejscu po zniszczonym pożarem 1905 r. obiekcie poczty konnej. Posesję tę nabyła Rada Miejska w 1907 r. Przyjęto projekt architekta Asmusa ze Świdnicy, wykonawstwo zlecono budowniczemu z Wrześni - Erdmannowi. W dniu 5 maja 1909 r. odbyło się uroczyste położenie kamienia węgielnego, w obecności delegatów Rady Miejskiej: dyr. E. Bruninga, adwokata Peysera, lekarza Krzyżagórskiego, właściciela fabryki maszyn Kaczorowskiego oraz inspektora budowlanego Kuhna. Akt erekcyjny umieszczono w mosiężnej puszce wraz z dwoma ostatnimi numerami "Orędownika Powiatowego" (Wreschener Kreisblatt) i kilkoma współczesnymi monetami. Magistrat wprowadził się do nowego obiektu w 1910 r. Obecnie ratusz po generalnym remoncie w 1992 r. jest siedzibą władz miasta. Witraże znajdujące się na klatce schodowej zostały ufundowane przez radcę Thiela, witraże w sali Rady Miejskiej ufundowane przez J. Żychlińskiego z Gorazdowa, Stanisława hr. Ponińskiego z Wrześni i R. Skrbeńskiego z Chwalibogowa. Nad wejściem do ratusza, na kartuszu, mieści się herb rodowy Porajów pierwszych właścicieli Wrześni.

KOŚCIÓŁ FARNY WE WRZEŚNI

Parafia wzmiankowana w 1364, obecny kościół wzniesiony ok. poł. XV w., w XVI w. wyniesiony do godności kolegiaty, zniszczony ok. poł. XVII w. w czasie potopu szwedzkiego, odbudowany w 1672 r., przebudowany przez Jana Bindera z Kórnika w 1792 r. W latach 1881-1887 poddany gruntownej restauracji przez Zygmunta Gorgolewskiego, murowany, z cegły w układzie polskim, w stylu późnogotyckim, z barokowym wnętrzem, trzynawowy, nawy boczne o sklepieniu kolebkowo-krzyżowym, obniżone w 1792, podparte półkolistymi arkadami na filarach. Ołtarz główny z ok. 1640 r., silnie zniszczony w czasie II wojny światowej, odnowiony i uzupełniony w 1948 r., wczesnobarokowy z bogatą dekoracją snycerską, z obrazem Wniebowzięcia N. P. Marii z datą 1641 oraz obrazem koronacji N. P. Marii w zwieńczeniu z 1640, z rzeźbami świętych: Stanisława, Wojciecha, Piotra i Pawła. Rokokowa ambona, barokowa chrzcielnica, dwie renesansowe kamienne kropielnice, prezbiterium bogato zdobione obrazami, po obu stronach wielkiego ołtarza, w oknach kolorowe witraże, w kruchcie witraż projektu M. Turwida ufundowany na pamiątkę strajku z 1901 r.

Kościółek na Lipówce p.w. Św. Krzyża

Zbudowany w 1664, odrestaurowany w końcu XVIII w., odbudowany w 1850. Kościółek drewniany, o konstrukcji zrębowej, obustronnie oszalowanej, jednonawowy, prezbiterium nie wyodrębnione. Chór wsparty na dwóch kolumienkach, dach dwuspadowy z okapem, kryty gontem, z wieżyczką na sygnaturkę. W środku trzy ołtarze z przełomu XVII/XVIII w. Ołtarz główny z obrazem Ukrzyżowanie z XVII w., w ołtarzach bocznych: obraz z wizerunkiem św. Rocha i obraz przedstawiający św. Rozalię.

PAŁAC NA OPIESZYNIE

Początki Opieszyna sięgają co najmniej XIII w., tutaj znajdowała się siedziba ówczesnych właścicieli Wrześni, Porajów -Różyców. Najstarsza, pisana wzmianka o Opieszynie pochodzi z 1472 r. Pod koniec XVI w. Września przeszła w ręce Działyńskich. Dotychczasowy dwór został przebudowany na okazały pałac, o marmurowych posadzkach, z rzeźbionymi kominkami i piecami. W czasie wojen szwedzkich w XVII w., miasto wraz z pałacem uległo zniszczeniu. Około połowy XVIII w. właścicielami Wrześni byli Ponińscy. Wtedy to powstało wielkie założenie pałacowe, połączone z miastem szeroką, wysadzaną drzewami aleją. Pałac, w aktualnym jego wyglądzie został zbudowany około 1870 r. dla Edwarda hrabiego Ponińskiego. Położony w rozległym parku krajobrazowym, składał się z budynku głównego oraz znacznie cofniętych skrzydeł bocznych. Park oddzielony był fosą od prostokątnego dziedzińca, otoczonego domami administracyjnymi i budynkami gospodarczymi. Do roku 1939 na parterze pałacu znajdował się holl, jadalnia, gabinet pana, salon, pokój bilardowy oraz salonik pani z przyległą werandą. Na piętrze znajdowała się biblioteka, sypialnie oraz pokoje gościnne. Biblioteka zawierała ok. 4.500 tomów, w tym wiele tzw. „białych kruków”. Pozostałe wnętrza ozdabiały liczne rzeźby, obrazy m.in. Kossaków, Grottgera i Michałowskiego, cenne dywany, wyroby szklane i porcelanowe. Kolekcja porcelany i cenniejsze zbiory zostały wywiezione przez Niemców do Rzeszy. Podczas pożaru pałacu w czasie wojny spłonął cały księgozbiór. Po wojnie w 1945 obiekt przejęła Powiatowa Męska Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego, która do 1994 r. użytkowała pałac jako Zespół Szkół Rolniczych. Teren wokół pałacu stracił swój pierwotny charakter, fosa została zasypana, zlikwidowano bramy wjazdowe i ogrodzenia, część zabudowań rozebrano.

[ŹRÓDŁO: UMiG Września]