Września: Tam mogło Was jeszcze nie być - ruiny, które warto zobaczyć. Znacie ich historię?

Pałac w Unii

Dawniej miejscowość Unia wzmiankowana była również jako Una, Une oraz Unya. Już pod koniec XIV w. w źródłach pojawiają się wzmianki o Tomisławie, Mikołaju, Stanisławie i Janie z Unii. Około 1532 r. dziedzice Unii zobowiązani byli płacić sześć grzywien czynszu altarii p.w. Wniebowzięcia N.M. Panny w Słupcy. Obciążenia finansowe zostały nałożone również na sołtysów i kmieci, którzy swe powinności podatkowe spłacali plebanom w Stawie. Źródła z 1560 r. przywołują również fakt związany ze sporem o miejscowy wodociek Skrzypnik.
W 1584 r. oraz 1589 r. dokonano rozgraniczenia wsi Unia z wsią Gonice, a kilkadziesiąt lat później, w roku 1653 z wsią Uścięcin.

W 1578 r. dziedzicem Unii był Hieronim Gostomski herbu Nałęcz, który w 1592 r. został wojewodą poznańskim. Miejscowym zarządcą mianowany był wówczas Jędrzej Krzywkowski.
Pod koniec XVIII w. Unia wchodziła w skład dóbr graboszewskich, które należały do Jędrzeja Mielęckiego. Kolejnymi właścicielami Unii byli Pawłowscy i Wichlińscy.

W drugiej połowie XIX w. Unia należała już do rodziny Chrzanowskich. Wieś zajmowała 50 ha, a zamieszkiwały ją 24 osoby (21 osób wyznania katolickiego oraz 3 osoby wyznania protestanckiego). Część dworską zamieszkiwało 129 mieszkańców (121 osób wyznania katolickiego oraz 9 osób wyznania protestanckiego). Na obszarze około 359 ha (w tym: 302 ha upraw rolnych, 30 ha łąk, 11 ha pastwisk, 9 ha lasów, 6,5 ha nieużytków) znajdowało się osiem domów. Prócz uprawy rolnej zajmowano się również hodowlą bydła. Dochód z ziemi szacowany był na 2808 mrk.

Pałac w Unii został wybudowany w 1914 r. z inicjatywy ówczesnego właściciela - Tadeusza Chrzanowskiego. Zaprojektowany został przez Kazimierza Rucińskiego, znanego poznańskiego architekta - prezesa Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania, który zaprojektował również m.in. pałace w Czekanowie, Niechanowie, Górznie oraz hotel Polonia w Poznaniu.
Pałac jest murowanym obiektem o łącznej powierzchni około 1000 m2. W części środkowej budynku znajduje się portyk oparty na czterech filarach, które wspierają taras. W tylnej części pałacu znajdują się natomiast dwie narożne wieże. Elewacja jest bogato zdobiona m.in. poprzez fryzy, naczółki, obramowania okien, pilastry.
W 1939 r. pałac został zajęty przez Niemców. Po zakończeniu działań wojennych przejęty przez Skarb Państwa i przeznaczony jako budynek mieszkalny.
Obiekt otoczony jest parkiem o łącznej powierzchni 6 ha. Założony został prawdopodobnie pod koniec XIX w. lub na początku XX w. Obecnie zatarty został jego pierwotny układ, a rośliny uległy zniszczeniu.
W kaplicy nieopodal pałacu znajdują się prochy dawnych właścicieli dóbr.

Ten wspaniały zabytek znajduje się w opłakanym stanie. Brakuje okien, elewacja jest zniszczona - w niektórych miejscach zdewastowana przez chuliganów poprzez naniesienie niecenzuralnych napisów i innych "dzieł sztuki". W środku nie ma już podłóg, pomieszczenia częściowo zarosły roślinnością. Schody prowadzące na piętro zawaliły się. Pałac wymaga gruntownego remontu i ogromnego wkładu finansowego. Wielka szkoda, że takie perełki architektoniczne w naszym powiecie jedynie "straszą", a nie przyciągają potencjalnych turystów. Powinniśmy dbać o naszą spuściznę i nauczyć się wykorzystywać ją jako idealny element wspierający rozwój regionu.

Źródło: Historia ziemi słupeckiej

Dwór w Kościankach

Dwór z 1854 roku. Pierwsza wzmianka o Kościankach pojawia się już w 1397 r. W XVIII w. w majątku stał drewniany dwór należący do Gądkowskich. W końcu XVIII w. wieś stała się własnością rodziny Hulewiczów, którzy około 1854 r. wybudowali nowy dwór. Został on przebudowany w około 1884/1886 r. wg projektu Z. Gorgolewskiego, który unowocześnił rozkład wnętrz, nie zmieniając zbytnio bryły budynku.
Po tej przebudowie był to eklektyczny budynek jednopiętrowy z mieszkalnym poddaszem. Bryła nieregularna, zbliżona do planu prostokąta, urozmaicona dwoma wieżyczkami, nakryta była dwuspadowym dachem pokrytym łupkiem. Od zachodu do dworu przylegała niewielka, parterowa obudówka. Elewacje dworu zdobił kamienny cokół, ozdobne boniowanie, gzyms, fryz oraz pilastry w narożach. Główne wejście do dworu mieściło się na elewacji frontowej, nieco na lewo od osi budynku. Prostokątne otwory okienne i drzwiowe obramowane były dekoracją architektoniczną. Elewacje ozdabiały również drewniane balkony i werandy, a także dekoracyjne potraktowanie więźby w nurcie tyrolskim.
Na parterze dworu mieściły się pomieszczenia reprezentacyjne, m.in. dwa salony i jadalnia. Obszerny hall, utrzymany w tonacji ciemnego drewna oraz wyłożony białymi i czarnymi płytkami prowadził do klatki schodowej prowadzącej na piętro, do prywatnych sypialni i pomieszczeń dla służby.
Kuchnia, wraz z osobną klatką schodową wiodącą do kredensu, znajdowała się w piwnicy dworu.

W 1926 r. dwór zakupiła rodzina Taczanowskich.

Podczas przebudowy w latach 50-tych obniżono dach, usunięto drewniane elementy więźby wychodzące przed lico ścian. Skuto również większość bogatych dekoracji architektonicznych na elewacjach oraz otynkowano budynek popularnym \\'barankiem\\'.
Zachował się, w większej części, jedynie układ wnętrz wraz z rzeźbioną klatką schodową oraz drzwiami wejściowymi zaprojektowanymi przez Z. Gorgolewskiego.

W czasie II Wojny Światowej budynek zajmowali Niemcy, później teren i zabudowania przejął PGR. W 1956 roku budynek przekazano szkole podstawowej, która mieści się w nim do dziś.

Źródło: TUTAJ

Młodziejewice

Dwór zbudowany w poł. XIX w. dla Walerego Nowiny-Hulewicza, na miejscu spalonego dworu. Rozbudowany w końcu XIX w.